Przerost gruczołu krokowego – jakie są objawy?
Przerost gruczołu krokowego, znany również jako łagodny rozrost stercza, to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń u mężczyzn po 50. roku życia. Choć BPH nie jest nowotworem, jego objawy mogą znacząco obniżać jakość życia i prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zatrzymanie moczu czy infekcje dróg moczowych. Ze względu na częste występowanie przerostu prostaty, regularne konsultacje urologiczne są kluczowe dla zachowania zdrowia mężczyzn w starszym wieku.
Jakie są przyczyny przerostu prostaty?
Przyczyny przerostu prostaty, znanego również jako łagodny rozrost stercza (BPH), nie są w pełni zrozumiane, jednak kluczową rolę odgrywają zmiany hormonalne związane z procesem starzenia. W miarę starzenia się mężczyzn, poziom testosteronu we krwi stopniowo spada, natomiast produkcja dihydrotestosteronu (DHT) w gruczole krokowym utrzymuje się na wysokim poziomie. DHT jest silnie związany z rozrostem komórek prostaty, ponieważ stymuluje podział komórek w tym narządzie, co prowadzi do jego powiększenia. Wzrost stężenia DHT w tkankach prostaty jest jednym z głównych czynników powodujących jej przerost.
Innym istotnym czynnikiem jest starzenie się organizmu i zmiany w równowadze hormonalnej. Mężczyźni po 50. roku życia są szczególnie narażeni na rozwój BPH, ponieważ wraz z wiekiem zmniejsza się poziom testosteronu, a jednocześnie wzrasta względne stężenie estrogenów, co również może wpływać na powiększanie się prostaty.
Dodatkowo, genetyka odgrywa istotną rolę w rozwoju przerostu prostaty. Mężczyźni, u których w rodzinie występowały przypadki BPH, mają większe ryzyko zachorowania. Niektóre badania sugerują także, że styl życia, zwłaszcza dieta bogata w tłuszcze nasycone, otyłość, brak aktywności fizycznej i przewlekłe stany zapalne prostaty, mogą przyczyniać się do rozwoju tego schorzenia.
W związku z tym, przerost prostaty jest wynikiem skomplikowanej interakcji między procesami hormonalnymi, starzeniem się, a czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, co prowadzi do rozrostu gruczołu krokowego, powodującego objawy związane z utrudnionym oddawaniem moczu.
Przerost gruczołu krokowego – jakie daje objawy?
Objawy łagodnego rozrostu stercza wynikają głównie z mechanicznego ucisku na cewkę moczową, co utrudnia prawidłowy odpływ moczu z pęcherza. Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości należą:
- trudności w rozpoczęciu oddawania moczu,
- osłabienie strumienia moczu,
- częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy,
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
- parcia naglące, czyli nagłe, silne potrzeby oddania moczu,
- przerywany strumień moczu lub kapanie moczu po zakończeniu mikcji.
W zaawansowanych przypadkach może dojść do całkowitego zatrzymania moczu, co jest stanem nagłym wymagającym natychmiastowej interwencji urologicznej. Przewlekłe zatrzymanie moczu może prowadzić do uszkodzenia nerek, infekcji dróg moczowych oraz powstawania kamieni w pęcherzu moczowym.
Diagnostyka przerostu prostaty
Diagnostyka łagodnego przerostu gruczołu krokowego opiera się na wywiadzie lekarskim oraz szeregu badań przeprowadzanych przez urologa. Wizyta u specjalisty w celu oceny objawów i stanu prostaty jest niezbędna, zwłaszcza gdy pacjent doświadcza problemów z oddawaniem moczu. Jednym z podstawowych badań jest badanie per rectum (DRE), które umożliwia ocenę wielkości i konsystencji prostaty. Urolog wykonuje to badanie przez odbytnicę, aby ocenić obecność nieprawidłowości, takich jak powiększenie lub stwardnienie prostaty.
Kolejnym kluczowym elementem diagnostyki jest pomiar poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty), który pomaga odróżnić BPH od raka prostaty. Podwyższone PSA może sugerować nowotwór, choć także występuje w przypadku przerostu prostaty.
Dodatkowo urolog może zlecić badania obrazowe, takie jak USG przezodbytnicze (TRUS), które pozwala precyzyjnie ocenić wielkość prostaty, a także ocenić zaleganie moczu w pęcherzu po mikcji. W diagnostyce przerostu prostaty wykorzystuje się również badanie urodynamiczne, które mierzy ciśnienie w pęcherzu i ocenia jego funkcję, co jest przydatne w przypadku zaawansowanych objawów.
W Polsce diagnostyka i leczenie przerostu prostaty są dostępne w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, co oznacza, że pacjenci mogą korzystać z konsultacji specjalistycznych w zakresie urologii w Warszawie na NFZ. Dostępna jest diagnostyka, w tym badania per rectum, PSA oraz badania obrazowe, które są niezbędne do oceny stanu zdrowia prostaty. Skierowanie do urologa w ramach NFZ umożliwia dostęp do nowoczesnych metod leczenia, takich jak farmakoterapia oraz zabiegi chirurgiczne.
Leczenie przerostu prostaty
Leczenie łagodnego rozrostu prostaty zależy od nasilenia objawów i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
W przypadku łagodnych i umiarkowanych objawów, leczenie farmakologiczne jest najczęściej stosowaną metodą. Leki z grupy alfa-adrenolityków (np. tamsulozyna, alfuzosyna) pomagają rozluźnić mięśnie w obrębie szyi pęcherza i prostaty, co ułatwia oddawanie moczu. Z kolei inhibitory 5-alfa-reduktazy (finasteryd, dutasteryd) zmniejszają wielkość prostaty poprzez hamowanie działania DHT, co może łagodzić objawy przerostu i zapobiegać dalszemu powiększaniu gruczołu. Jeśli farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów lub jeśli objawy są na tyle nasilone, że wpływają na codzienne funkcjonowanie, urolog może zalecić zabieg chirurgiczny. Najczęściej stosowaną metodą jest przezcewkowa resekcja prostaty (TURP), która polega na usunięciu nadmiaru tkanki prostaty za pomocą endoskopu wprowadzanego przez cewkę moczową. TURP jest złotym standardem leczenia zaawansowanego przerostu prostaty i pozwala na szybkie przywrócenie prawidłowego przepływu moczu.
Alternatywną metodą dla TURP jest laserowe usuwanie prostaty, które jest mniej inwazyjne i charakteryzuje się krótszym okresem rekonwalescencji. Techniki takie jak enukleacja laserowa (HoLEP) umożliwiają precyzyjne usunięcie przerośniętej tkanki prostaty z minimalnym ryzykiem krwawienia i powikłań.
Łagodny rozrost gruczołu krokowego to powszechny problem u mężczyzn w starszym wieku, który może prowadzić do znacznego dyskomfortu oraz poważnych komplikacji, jeśli nie jest odpowiednio leczony. Dzięki dostępności nowoczesnych metod diagnostyki i leczenia w ramach urologii w Warszawie na NFZ, pacjenci mają możliwość skorzystania z kompleksowej opieki urologicznej, obejmującej farmakoterapię, badania diagnostyczne oraz zabiegi chirurgiczne. Regularne konsultacje z urologiem są kluczowe w skutecznej profilaktyce i leczeniu przerostu prostaty, co pozwala na utrzymanie wysokiej jakości życia i zapobieganie powikłaniom.